Jak zmniejszyć stres przed egzaminami? Wskazówki dla maturzystów i ósmoklasistów

Wyniki badań pochodzące z raportu: „Młode głowy. Otwarcie o zdrowiu psychicznym” są alarmujące: ponad 80% młodzieży, w sytuacji kłopotliwej nie znajduje rozwiązań, a co drugi uczeń spodziewa się niepowodzenia. Jak w nadchodzących dniach maturzyści mogą sobie poradzić ze stresem? Wskazówek na ten temat udziela Ewa Maria Niewola, psycholożka w Poradni Zdrowia Psychicznego HARMONIA, Grupa LUX MED.

Zatrzymaj się

Pierwszym krokiem do poradzenia sobie z napięciem jest zauważenie i nazwanie tego co się z Tobą dzieje w danej chwili. Łatwiej poradzić sobie z tym co uświadomione. Zamiast uciekać przed tym co czujesz, zastanów się, jakie konkretnie emocje Ci towarzyszą - czy czujesz np. smutek, żal, złość, czy ekscytację? Jakie sygnały płyną z Twojego ciała – drżą Ci ręce, czujesz ścisk w żołądku? Zastanów się czego teraz potrzebujesz? Przyjmij stan, w którym się znajdujesz, opisz go i bądź dla siebie wyrozumiały-a.

Oddychaj

Metodą, która może pomóc obniżyć poziom stresu jest świadome oddychanie. W chwilach stresu oddychamy szybko i płytko. Pobudzony wówczas zostaje współczulny układ nerwowy – człowiek jest zdolny do walki lub ucieczki. Natomiast powolne oddychanie, przeponowe stymuluje przywspółczulny układ nerwowy, który wprowadza ciało w stan odprężenia. Połóż rękę na brzuchu i weź wdech nosem – Twój brzuch powinien się unieść. Następnie zrób długi wydech ustami – Twój brzuch powinien się spłaszczyć. Zwróć uwagę czy w czasie oddychania nie poruszasz nadmiernie barkami i/lub klatką piersiową. Ćwiczenie wykonuj codziennie przez ok. 5 minut, gdy odczuwasz stosunkowo małe napięcie. Dzięki temu skuteczniej wykorzystasz tę technikę w sytuacjach dla Ciebie stresujących. Oddech to narzędzie, które mamy zawsze przy sobie, dobrze nauczyć się z niego korzystać.

Wyobraź sobie

Kolejnym sposobem, który może Ci pomóc zrelaksować się i wydostać mentalnie z przytłaczającej chwili jest wyobrażanie sobie przyjemnej, bezpiecznej i spokojnej sceny. W metodzie tej ważne jest wprowadzenie jak największej liczby szczegółów i wrażeń zmysłowych. Wizualizację dobrze ćwiczyć w sytuacjach, gdy jesteś względnie spokojny-a, aby skuteczniej praktykować ją w bardziej stresujących chwilach. Można sobie wyobrazić scenę plaży lub spaceru po lesie, ogrodzie.

Przypomnij sobie swoje sukcesy

Gdy napływają do Ciebie mało wspierające myśli, spróbuj przypomnieć sobie dotychczasowe (nawet te małe) sukcesy, momenty z przeszłości, z których jesteś dumny-a. Możesz również przytoczyć trudne sytuacje z przeszłości, z którymi sobie poradziłeś-aś - co wtedy pomogło? Jakie kroki podejmowałeś-aś, gdy rozwiązywałeś-aś problem? Co możesz wykorzystać w obecnej sytuacji?

Otaczaj się wspierającymi osobami

Rozejrzyj się i zastanów, które osoby z Twojego najbliższego otoczenia są dla Ciebie wspierające – może potrzebujesz porozmawiać z nimi, opowiedzieć o swoich obawach, odczuciach. Sama rozmowa, wypowiedzenie swoich myśli przynosi niektórym osobom ulgę, obniża poziom stresu.

(Po)ruszaj się

Zastanów się jak aktywnie możesz spędzić czas – aktywność fizyczna jest ważna, ponieważ w trakcie uprawiania sportu, który sprawia nam przyjemność, uwalniają się endorfiny (hormony szczęścia), poprawia się nastrój i obniża poziom stresu. Postaraj się regularnie wykonywać ćwiczenia. Możesz również rozważyć uważny spacer, który u niektórych osób również sprzyja redukcji napięcia – zwolnij tempo, zdaj sobie sprawę z tego, że jesteś w danej chwili, że oddychasz, że Twoje ciało się porusza. Spróbuj uruchomić jak najwięcej zmysłów w czasie spaceru - czy czujesz wiatr/słońce/deszcz na skórze? Nazwij 5 rzeczy, które widzisz, wsłuchaj się w dźwięki przyrody – nazwij to co słyszysz, jakie zapachy zidentyfikujesz?

Sięgaj po zdrowe przyjemności

W chwilach wzmożonej nauki często pojawia się więcej stresu. Część osób oddaje się wówczas wykonaniu założonej pracy zapominając o czynnościach, które sprawiają im przyjemność. Postaraj się zachować zdrowe proporcje między czasem na wypoczynek a czasem na naukę. Zadbaj o przerwy w czasie nauki i dostarczaj sobie przyjemności po każdym większym wysiłku. Zastanów się jakie aktywności Cię odprężają, sprawiają radość, satysfakcję. Naucz się czerpać przyjemność z drobnych spraw - wyjście na spacer z psem, przygotowanie herbaty w ulubionym kubku, zjedzenie ulubionej potrawy, kontakt z naturą, słuchanie wyciszającej muzyki, sen, wzięcie ciepłej kąpieli, rozwijanie swojego hobby, a może rozmowa z kimś bliskim?

Znajdź swoje sposoby

Jest wiele różnych sposobów redukujących napięcie. Ważne, aby znaleźć te metody, które pomagają Tobie. Wykorzystaj czas przed egzaminem nie tylko na powtórkę materiału szkolnego, ale również na zadbanie o ciało i umysł.

Na koniec warto przytoczyć niedawne słowa polskiej tenisistki Magdy Linette, które nie tylko odnajdują się w sferze sportu: „Najtrudniejsze w sporcie dla mnie jest odróżnienie wyniku meczu od tego jaką jestem osobą (…) Ale nieustannie pracuję nad tym, żeby to zmienić, (…) że sukces zawodowy w ogóle nie świadczy o tym, jaka jestem”. Egzamin maturalny jest ważnym momentem w życiu wielu osób. Warto jednak pamiętać, że jest to jeden z wielu etapów w życiu i nie definiuje tego, jakim jest się człowiekiem.